Денгиз сатхидан 2600 метр баландликда кечган чемпионат

Денгиз сатхидан 2600 метр баландликда кечган чемпионат 30.12.2022 12:00

Боготада ўтган жаҳон чемпионатининг натижалари “ҳамма жойда қизил чироқлар” тарзда қўлга киритилди, дея иқтибос келтирди ахборот воситалари. Чунки оғир атлетикачилар Богота мусобақаларида энг баланд супага кўтарилишда азоб чекишди. (Богота денгиз сатхидан 2600 метрда баландликда жойлашган) Бу эса деярли барча спортчиларнинг кўрсаткичларига салбий таъсир кўрсатди.

2600 метрдан юқори баландликда кечган чемпионатнинг дастлабки тўрт кунида таблода деярли факат қизил чизиқлар қайд этилди. Илк баҳсларнинг олтита “А” гуруҳидаги барча уринишларнинг 50,7% омадсиз якун топди...

Таққослаш учун 2018 йилдаги квалификацион жаҳон чемпионатида худди шу олтита “А” гуруҳидаги омадсиз кўтаришлар кўрсаткичи анча паст бўлиб, 39 фоизни ташкил этган эди.

61 кг вазн тоифасида эркаклар жами 60 та уринишдан 36 таси  муваффақиятсиз бўлди.

Ушбу вазнда иштирок этган, Олимпия ўйинларининг кумуш медали совриндори Индонезиялик Эко Юли Ираван бундай шароитда унга қийин бўлганини билдирди. Яна бир ушбу ваздна қатнашган ва тўртинчи ўринни эгаллаган Италиялик атлет Серхио Массида эса жами 6та уринишдан фақат иккитасинигина муваффақиятли амалга оширди холос.

"Баландлик бу муҳим омил, машғулотлар, қизиб олши машқлари (разминка) мусобақада қийинлашди. "Мен ҳали ҳам ўзимни кучли ҳис қиляпман, лекин бу нафас кислород етишмовчилиги..". Ираваннинг жамоадоши Эрвин 73 кг.даги “Б” гуруҳида силтаб кўтаришда 200 кг  натижа билан жаҳон рекордини ўрнатди. Аммо у ҳам баландликнинг оқибатларини ўзида ҳис қилди. У бутунлай чарчаган кўринарди ва рекорд даражадаги кўтарилишдан кейин зўрға ўрнидан турди, шундан сўнг у бир неча дақиқа машғулот хонасида ётди.

"Мен яхши тайёргарлик қилдим, лекин бу сафар баландликка кўтарилиш жуда қийин бўлди", деди у.

Жорий йилнинг июнь ойида бўлиб ўтган сайловлардан олдин Халқаро оғир атлетика федерациясининг вақтинчалик раҳбари бўлган доктор Майк Эрони "Баландлик, албатта, муҳокама қилинадиган мавзудир. Спортчилар Богота баландлигида кислород етишмаслиги муаммоларига дуч келишди. Улар айниқса супага чиқишда камарларини маҳкамлаганда бу ҳолни ҳис қилишди. Тасаввур қилинг, агар миянгизга кислород келмаса, сиз тўғри ишлай оласизми, йўқ албатта” деди Эрони.

Тунислик IWF тиббиёт қўмитаси раиси Фатҳи Масмудининг таъкидлашича, Тунис спортчиларидан бири машғулотларда муаммоларга дуч келган. "Менимча, агар спортчилар вазн йўқотиб, кейин баландликда рақобатлашишлари керак бўлса, улар учун бу жуда қийин эди. Шундай ҳам бўлди", деди у.

Бошқаларнинг билдиришича, бир қатор спортчилар “А” гуруҳига кириш учун талабномага катта вазнга буюртма беришган ва ушбу гуруҳларга тушганда жуда катта куч йўқотишган. “А” гуруҳларида бошқа гуруҳларга қараганда кўпроқ қизил чироқлар борлигини ҳисобга олсак, бу омил бўлиши мумкин.

АҚШ жамоаси жаҳон чемпионатига тайёргарлик кўриш учун баландликда машғулотлар ўтказди. IWFнинг биринчи вице-президенти ва жисмоний машқлар бўйича академик америкалик Урсула Папандреа нима учун баъзи спортчиларда қийинчиликлар борлигини тушунтирди. "Енгил ҳаво (юқори баландликларда кислород концентрация пас) табиий равишда камроқ кислородни ўз ичига олади, яъни ҳар бир нафас мушакларингизга камроқ кислород етказиб беради, бу эса мушакларнинг қисқариши учун АТФ (аденозинтрифосфат) ишлаб чиқаришга бўлган эҳтиёжга таъсир қилади", деди у. "Илмий жиҳатдан биз баландликнинг физиологик таъсирини биламиз ва оғирликни кўтаришда ишлатиладиган вальсальви (нафас олиш техникаси) билан биргаликда бу спортчи учун айниқса қийин позициядир.

Бунга пухта тайёргарлик кўрган мутахассисларнинг айтишича, "ҳеч ким уларни баҳона қиляпмиз деб ўйламаслиги керак — бу шунчаки илмий. Биз спектакллар учун энг яхши шароитларни таъминлашимиз керак. Қизиғи, спортчилар нафас қисилишини сезмасликлари мумкин, аммо бу мушакларнинг кислород билан тўйинганлигини ўзгартирмайди. Бундай ҳолда улар азоб чекаётганларини ҳатто англамасликлари ҳам мумкин.

Айни ҳолатлар кўплаб спортчилар қатори ўзбекистонлик оғир атлетикачиларнинг жаҳон чемпионатларидаги натижаларига, чиқишларига ҳам таъсир кўрсатди. Олимпия ўйинлари ғолиби, жаҳон чемпиони ва рекордчиси Акбар Жўраевнинг Боготада соғлиги туфайли асосий баҳсларга кириша олмаганлиги ҳам супанинг баландлиги туфайли рўй берди, дейиш мумкин.