25 апрель – Пингвинлар куни 01.05.2020 13:40Учмайди, балки сузади. Смокингда юради. Улар жанубда яшайдилар. Пингвинлар ҳақида яна нималарни биламиз?
Жанубий ярим шар – пингвин оиласининг асосий яшаш жойи. Aнтарктидада ёз тугаши билан пингвинлар биринчи бўлиб янги уй қурадиган жойларни топиш учун сувдан судралиб чиқадилар. Одатда бу апрель ойининг охирига тўғри келади. Шунинг учун бу даврда Пингвинлар кунини нишонлаш одатий ҳолдир.
Ушбу учмас қушларнинг 17 тури мавжуд, аммо бугун фақат биттасини, эҳтимол энг кўзга кўринган ва таниш қирол пингвини билан танишамиз. У император пингвинга (дунёдаги энг катта) ўхшайди, аммо ҳажми жиҳатидан фарқ қилади. Танасининг узунлиги деярли 1 метрга етади, вазни эса 17 килограммдан ошмайди. Иккинчи аниқ фарқ ёрқин ранг. Ҳайвонот оламида одатдагидек, бу пингвинларнинг атроф-муҳитга мослашишига ёрдам беради: орқасининг қоралиги денгиз тубидаги зулматга, оқ қорни сувнинг енгил юзаси билан бирлашади.
Ушбу тур Aнтарктикадан унча узоқ бўлмаган Жанубий ярим шар денгизларида яшайди ва Жанубий Георгия, Оловли Ер, Жанубий Сандвичева ва Крозе каби оролларни уй қурадиган жой сифатида танлайди. Қирол пингвинлари сувда соатига 10 км дан юқори тезликда сузади ва қуруқликда, аксинча, секин юришади. Шу билан жуда кўп энергия тежашади.
Пингвинлар бир никоҳли. Улар ҳаётида ягона умр йўлдошни танлаб, у билан яшайдилар.
Улар яратадиган уялар ҳам доимий бўлиб қолади: кўп ҳолларда пингвинлар ўзлари туғилган жойларга уя қурадилар. Туғиш пайтида эркак тўда атрофида айланиб юради ва бошида тўқ сариқ рангли доғларни кўрсатиб, шу билан балоғатга етишишни намойиш этади. У тумшуғини баланд кўтаради ва аёлнинг эътиборини жалб қилиш учун баланд товушлар чиқаради. У ниҳоят чиққач, «никоҳ рақси» бошланади. Шундан сўнг, урғочи панжаларига тухум қўяди ва уни қорнида ўрайди.
Иккала ота-она ҳам, эркак ҳам, аёли ҳам жўжаларга ғамхўрлик қилади. Шунинг учун бирмунча вақт ўтгач, эркак тухум қўйишга ёрдам беради. Кичкинтой мустақил ов қилиши, етарлича кучли бўлиши учун бир неча ой керак бўлади. Aммо, афсуски, фақат ноябргача тухумдан чиққанлари тирик қолади. Қолганларнинг ҳаммаси қишгача ўсишга улгурмайди ва ҳалок бўлади. Авлодсиз қолган ота-оналар келгуси йил олдингига қараганда эртароқ тухум қўйишни бошлайдилар. Бахтли ота-оналар бироз дам олиб, кейин ўз уяларини қурадилар.
Бугунги кунда ер юзида миллионга яқин қирол пингвинлари яшайди. Уларнинг популяциясини тиклаш қушларни ҳимоя қилиш бўйича ўз вақтида кўрилган чоралар ва фаол ҳаракатлар туфайли содир бўлган.
